Diyarbakır’da 2018 yılında sokağa çıkma yasakları kentte yaşayan Kürt halkının yaşamını her alanda olumsuz etkilerken baskı ve ajanlaştırma gibi dayatmalar da eksik olmadı.

Mezopotamya Ajansı’ndan Mehmet Şah Oruç’un haberine göre;

Lice başta olmak üzere Hani, Kocaköy, Silvan, Kulp ve Hazro ilçelerinin kırsalında bulunan bin 58 mahalle ve mezra, 2018 yılını ilan edilen sokağa çıkma yasaklarıyla geçirdi.

Diyarbakır’ın Lice, Hani, Kocaköy, Silvan, Kulp ve Hazro ilçelerinin kırsal bölgelerinde bulunan mahalle ve mezraların çoğu, 2018 yılını sokağa çıkma yasaklarıyla geçirdi. Ağırlıklı Lice olmak üzere 6 ilçede toplam bin 58 mahalle ve mezrada sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kırsal alanı kapsayan yasakların süresi bazen 1 gün bazen 3 gün bazen de bir haftayı buldu. Yasakla birlikte söz konusu bölgelerde askeri operasyonlar başlatılırken, her zaman havadan Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) ve İnsansız Hava Aracı (İHA) tarafından gözetlenen bölgeler, askeri birlikler tarafından ablukaya alınarak giriş-çıkışlar yasaklandı. Yasak ilan edilen yerleşim yerlerinden geçen tüm yollar, oluşturulan arama noktalarıyla kapatılırken, burada aramaya tabi tutulan araçların yollarına devam etmesi engellendi. Bölgede yıl boyunca yüzlerce ev baskınları yapılarak aramalar gerçekleştirildi, yurttaşlar Genel Bilgi Taraması’ndan (GBT) geçirildi.

Hayvanlar aç kaldı 

Bölgede hayvancılık yapan yurttaşların, sokağa çıkma yasaklarına paralel başlatılan askeri operasyonlar sırasında hayvanlarını araziye çıkarmaları yasaklanırken, araziye çıkamayan hayvanlar birçok kez aç kaldı.

Yasaklar Lice’ye odaklandı 

Lice’ye  bağlı kırsal bölgelerde bahardan bu yana neredeyse her hafta sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Operasyonlar, genel olarak Şenlik (Xeraba) ve Birlik (Çemê Elika) olmak üzere ilçenin dört yanındaki mahallelerde yoğunlaşırken, mahalle baskınlarında hakaret ve tehditlere maruz kalan yurttaşlar, ajanlaştırılma politikalarına maruz kaldı. Uygulamalarla yurttaşlar, bölgeden göç ettirilmek istendi.

Birlik Mahallesi’nin yaşadıkları

Lice ve Hani ilçelerine bağlı 65 mahalle ve mezrada 4 Ekim’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı bir hafta sürdü. Operasyonun yoğunlaştığı Birlik Mahallesi'nde askerler, bir hafta boyunca evlerin kapısında nöbet tutarak yurttaşların evlerinden dışarı çıkmasına izin vermedi. Yurttaşların tehdit edildiği ve yiyecek ihtiyaçlarının karşılamasına dahi izin verilmediği mahallede, aç kalan birçok hayvan da yaşamını yitirdi. Mahalledeki evlere Türk bayrağını asan askerler, yurttaşlara “bayrağı indirenleri vururuz” sözleriyle tehdit etti. Aynı operasyonda asker ablukasına alınan Şenlik ve bağlı mezralarda yaşayan yurttaşlar da askerlerin tehdit ve hakaretlerine maruz kaldı.

Elektrik cezası 

Sokağa çıkma yasağının ilan edilmesiyle birlikte Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (DEDAŞ) yetkililerinin de askerler ile birlikte mahallelere giderek, neredeyse her eve "kaçak elektrik" kullandıkları iddiasıyla bin 500 ile 10 bin lira arasında para cezaları kesti. Yurttaşlar, cezaların keyfi olduğunu belirtirken, bölgede yıl içinde sadece bir defasında 128 haneye 500 bin olmak üzere milyonlarca TL elektrik cezası kesildi. Bölgede elektrik cezası kesilmeyen hane neredeyse kalmadı.

Gıda maddelerine el konuldu 

Sonbaharla birlikte sokağa çıkma yasaklarının sık sık ilan edildiği yerleşim yerlerine dönük yeni uygulamalar da getirildi. Bölgedeki mahallelerde yaşayan yurttaşların kış hazırlığı için götürdüğü temel gıda maddelerinin bir kısmına askeri kontrol noktalarında el konuldu.

Sıklaştırılan operasyonlar 

Sokağa çıkma yasakları dışında Diyarbakır’ın Lice, Kulp, Hani, Hazro, Kocaköy ve Silvan ilçelerinin özellikle kırsal bölgelerine, sık sık asker ve korucuların katıldığı operasyonlar düzenlendi. Aynı operasyonlar kapsamında yerleşim yerlerindeki yurttaşlar da benzer uygulamalara maruz kaldı. 

Sokağa çıkma yasakları 

Diyarbakır Valiliği’nin 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun ilgili maddelerine dayanarak yıl içinde ilan ettiği sokağa çıkma yasakları şöyle: 

* Lice ve Kulp ilçelerine bağlı 17 mahalle ve 52 mezrada 9 Ocak saat 08.00’de ilan ettiği sokağa çıkma yasağı 10 Ocak saat 24.00’te sona erdi.

* Lice, Hani, Kocaköy ve Hazro ilçelerine bağlı kırsal kesimdeki 60 mahalle ve mezrada 6 Şubat saat 05.00'den itibaren geçerli olmak üzere ilan edilen sokağa çıkma yasağı 7 Şubat saat 24.00’te sona erdi.

* Kulp, Silvan, Hazro ve Lice ilçeleri kırsalında 178 mahalle ve mezrada 14 Şubat saat 08.00’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı 15 Şubat saat 07.00’de kaldırıldı.

* Lice, Hani ve Kocaköy ilçelerine bağlı 114 mahalle ve mezrada 2 Mart saat 06.00’da uygulanmaya başlanan sokağa çıkma yasağı, 3 Mart saat 06.00 itibariyle kaldırıldı.

* Lice ve Hani ilçelerine bağlı 37 mahalle ve mezrada 27 Mart saat 08.00’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı 29 Mart saat 07.00’de kaldırıldı.

* Lice ve Kulp ilçelerine bağlı 69 mahalle ve mezrada 25 Nisan saat 23.00’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı 27 Nisan saat 21.00’de kaldırıldı.

* Lice ve Hani ilçelerine bağlı 23 mahalle ve 42 mezrada 24 Mayıs saat 21.00 itibariyle ilan edilen sokağa çıkma yasağı 26 Mayıs saat 08.00’de sona erdi.

* Kulp ilçesine bağlı 7 mahalle ve mezrada 25 Temmuz’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı 26 Temmuz saat 14.00 itibariyle kaldırıldı.

* Lice ve Hani ilçelerine bağlı 9 mahalle ve mezrada 2 Ağustos’ta saat 23.55’te ilan edilen sokağa çıkma yasağı, 3 Ağustos’ta saat 17.00’den itibaren kaldırıldı.

* Lice ve Hazro’ya bağlı 6 mahallede 3 Eylül günü sabah ilan edilen sokağa çıkma yasağı, aynı gün saat 18.00’de sonlandırıldı.

* Lice ve Hani’de 15 mahalle ve 22 mezrada 3 Eylül saat 18.00’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı 4 Eylül saat 24.00’te kaldırıldı.

* Lice, Kulp, Silvan, Hazro ve Kocaköy ilçelerine bağlı 116 mahalle ve mezrada 12 Eylül’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı, 13 Eylül saat 24.00’te sona erdi.

* Lice ve Hani ilçelerine bağlı 65 mahalle ve mezrada 4 Ekim sabah saat 06.00’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı 10 Ekim saat 24.00’te kaldırıldı.

* Lice, Kocaköy ve Hazro’ya bağlı 77 mahalle ve mezrada 29 Ekim’de saat 21.00’de ilan edilen sokağa çıkma yasağı 31 Ekim günü saat 24.00’te kaldırıldı.

* Lice ilçesi kırsalında bulunan 19 mahalle ve 54 mezrada, 7 Kasım günü 06.00’dan itibaren ilan ettiği sokağa çıkma yasağı, 9 Kasım saat 24.00 itibariyle kaldırıldı.

* Lice ilçesine bağlı 11 mahalle ve mezrada 26 Kasım’da saat 06.00’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı, 27 Kasım saat 24.00’te sona erdi.

* Lice ve Hani ilçelerine bağlı 37 mahalle ve mezrada 2 Aralık günü saat 06.00’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı, 3 Aralık saat 24.00 itibariyle kaldırıldı.

* Lice, Kulp ve Silvan ilçelerine bağlı 21 mahalle ve mezrada 13 Aralık’ta saat 06.00’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı 14 Aralık saat 24.00 itibarıyla kaldırıldı.

* Lice ilçesine bağlı 7 mahalle ve mezrada 23 Aralık saat 06.00’dan itibaren sokağa çıkma yasağı ilan edildi.