Batı Afrika ülkesi Senegal, uzun zamandır ‘istikrarlı’ bir ‘model devlet’ olarak lanse ediliyordu. Ancak ‘model’ olarak lanse edilen bu ülkede günlerdir sokaklar hareketli. Gençliğin başını çektiği protestolarda sokak çatışmaları yaşanıyor ve ölüm haberleri geliyor.

Ülkenin tanınmış muhalif siyasetçisi Ousmane Sonko'nun tutuklanması bardağı taşıran son damla ve gençliğin öfke patlamasına neden oldu. Kitlelerin sokağa taşan öfkesi günlerdir devam ediyor.

46 yaşındaki muhalif siyasetçi Ousmane Sonko, tecavüzle suçlanarak tutuklandı. Ousmane Sonko suçlamaları reddederek, ‘bunun bir komplo’ olduğunu iddia ediyor. Özellikle gençler arasında artan işsizliğe ve yolsuzluk/rüşvet batağında yüzen rejime karşı öfke zaten birikmişti. Tutuklama olayı, öfkenin patlayıp sokaklara taşmasına neden oldu. Devletin kolluk güçleri ile yaşanan çatışmalarda en az sekiz kişi öldürüldü. Ancak sermaye devletinin saldırganlığı cinayetler işleme noktasına vardırması sokağa taşan öfkenin önünü alamadı. Sokağın baskısı altında kalan rejim, muhalif siyasetçiyi kefaletle serbest bırakmak zorunda kaldı.

Sokaklarda yaşanan çatışmalar ve gerginlik, mahkemenin Sonko'yu serbest bırakmasıyla bir parça azalsa da dinmiş değil.

Bir ‘komplo’ sonucu tutuklandığı iddia edilen siyasetçinin 2024’te yapılacak Başkanlık seçimlerinde “en umut verici” aday olacağı varsayılıyor.

Gelişmelerin ardından, Senegal Devlet Başkanı Macky Sall’ın, “kötü şeyler yapmayalım, küskünlükleri geride bırakalım, öfkenizin nedenini anlıyorum” sözleriyle ‘sükûnete davet’ yapmasını inandırıcılıktan uzak bulan kitle sokakları terk etmiyor.

Y'en a marre (Artık Yeter)

Y'en a marre (artık yeter) gençlik hareketi sözcüsü Aliou Sané, Devlet Başkanı’nın sözlerinin “samimiyetten uzak ve ikiyüzlüce” olduğunu belirterek tepkisini şöyle dile getirdi:

“Devletin başına geçip üç-beş yılda zengin olan ve bunu medyada küstahça sergileyen onlar, aç ve işsiz kalan bizleriz.”

Tarihin tekerrürü mü?

Bugün Senegal sokaklarına taşan işçi-emekçi ve gençlerin öfkesi, 2012 yılında Senegal Demokrat Partisi’nden Macky Sall’ın Devlet Başkanı olmasına yol açmıştı. Aradan geçen sekiz yılda, Macky Sall’ın, zenginliği katlanarak büyüdü. Onu iktidara taşıyan emekçiler ise yoksullaştıkça yoksullaştı. Bundan dolayı artık emekçilerin hedefinde hırsız Macky Sall var.

Senegal Anayasası’na göre bir kişi en fazla iki dönem Devlet Başkanı seçilebiliyor. Buna göre Macky Sall’inin 2024’de görevi bırakması gerekiyor. Ancak Anayasayı değiştirmek isteyen Macky Sall, iktidarın sağladığı yağmadan aldığı paydan vazgeçmek istemiyor.

Senegal sermayesi, imajı zedelenen, inandırıcılığını yitiren Macky Sall’ı tahttan indirerek yeni bir figürle saltanatını sürdürme arayışında.

Bu figür şimdilik yoksul kitlelerin desteğini de arkasına almayı başaran Ousmane Sonko olarak görünse de yolsuzluk, rüşvet, yüksek orandaki işsizlik ve yoksullukla mücadele eden Senegal işçi ve emekçilerinin 2024’de ne yapacağı belirleyici faktör sayılıyor.

Yaklaşık 15 milyon nüfusu bulunan Senegal, tarihte defalarca sömürgeleştirilmek için İngiltere’nin başarısız saldırılarına uğramıştı.1840 yılında Fransa Senegal'i işgal ederek1960 yılına kadar sömürdü. Fransa’nın sömürgesi iken Senegal, köle ticaretinin merkezi durumuna getirildi. Uzun mücadele ve bedeller sonucu 4 Nisan 1960’da Senegal bağımsızlığını elde etti.

Fransa sömürgesi olarak köle ticaretinin merkezi olan Senegal bugün rüşvet, yolsuzluk, ağır sömürü ve baskı ile anılsa da sömürgeci Fransa’yı nasıl topraklarından söküp attıysa, ülkeye musallat olan yağmacılara da “Y'en a marre” (artık yeter) demiş bulunuyor ve devam eden mücadelenin önünün alınması zor görünüyor.