Emek Çalışmaları Topluluğu, “İşçi sınıfı eylemleri raporu 2023”nu 9 Aralık Pazartesi günü kamuoyuyla paylaştı. 2015’ten bu yana dokuzuncusu paylaşılan raporun, Kızıl Bayrak, Sendika.org, Evrensel ve medya takip ajansı taranarak hazırlandığı belirtildi.
Raporda şu bulgular öne çıktı:
“2023 yılında basına yansıyan 1.654 tekil işçi ve memur eylemi tespit edilmiştir. Bir diğer deyişle, Türkiye işçi sınıfı 2023’te her gün ortalama 4,5 eylem gerçekleştirmiştir. İşyeri temelli eylem vaka sayısı 562, genel eylem vaka sayısı 225’tir. İşyeri temelli eylemlere katılan işçi sayısı 99 bin olarak hesaplanmıştır.
2023 yılında yüksek enflasyon ve zamlar işçi ve memurların ücretlerini eritmiş, buna tepki olarak özellikle sendikalı işyerlerinde toplu sözleşmeli olarak çalışan işçiler sözleşme koşullarının yenilenmesi ve ek protokol imzalanması talebiyle çok fazla eylemlilik ortaya koymuştur. Özellikle sendikasız işçilerin fiili grev dalgasına şahit olduğumuz 2022 yılından farklı olarak, 2023 yılında sendikalı işçilerin TİS talepleri çerçevesinde yaptıkları eylemler ön plana çıkmıştır. Bu bağlamda metal işçilerinin MESS eylemleri, belediye işçilerinin ek protokol eylemleri, kamu çalışanlarının TİS eylemleri bu yılın öne çıkan eylemlerini oluşturmaktadır.”
6 Şubat depremlerinin ve Mayıs seçimlerinin ülke gündemini değiştirdiğine ve işçi eylemleri sayısında azalma olduğuna dikkat çekilen raporda sonraki sürece ilişkin şunlar ifade edildi:
“Fakat seçimlerden sonra, yaz aylarında enflasyonun da ücretler üzerindeki belirgin olumsuz etkisi sebebiyle işçilerin ücret artışı talepleriyle daha fazla eylem yaptığı gözlemlenmiştir. Bu eylem hareketliliği sonucunda Temmuz 2023’te asgari ücret zammı gerçekleşmiştir. Özellikle belediye işçileri ve kamuda çalışan sağlık işçileri ülke çapında eylemler örgütlemişlerdir.”
“İşyeri temelli eylem sayısı en yüksek ikinci seviyede”
2023’teki işyeri temelli eylem sayısının, 2022’den sonra en yüksek ikinci seviyede olduğu aktarılan raporda şunlar ifade edildi:
“Kısaca hatırlamak gerekirse, 2015 yılında 628 olan işyeri temelli eylem vakası sayısı, bir otoriterleşme sürecinin hüküm sürdüğü 2016-2019 yıllarında 420-438 bandına düşmüş, 2020’de de hükümetin salgında patronları kollayan uygulamaları ile 389’a kadar inmişti. Bu sayı 2021’de 468’e, 2022’de ise 600’e yükseldi. 2021’de işyeri temelli eylemlere katılan sayısı 83 bine çıkmıştı ve bu sayı 2016’dan bu yana ulaşılan en yüksek sayıydı. 2022’de bu sayı 155 bine çıkarak Metal Fırtına’nın damgasını vurduğu 2015’i bile geride bırakmıştı.”
“2023’e TİS eylemleri damga vurdu”
2023’e TİS’le ilişkili eylemlerin damga vurduğuna dikkat çekilen raporda şunlar ifade edildi.
“Araştırmada toplu iş sözleşmesi (TİS) bağlamında yapılan eylemlerin nedeni TİS olarak kodlanmış, TİS’le ilişkili olarak yapılan ek protokol eylemlerinde ‘TİS’ ve ‘Ek ödeme’ vaka nedenleri birlikte kodlanmıştır. 2023’teki eylem biçimlerine baktığımızda ise 2022’de %30 olan fiili grev oranının %32’ye çıktığını görmekteyiz. Bu hafif yükselişin sebebi, farklı sektörlerden işçilerin ve memurların TİS talepleri için sıklıkla fiili greve çıkmış olmasıdır. Özellikle metal işçilerinin MESS döneminde 3 ay boyunca düzenli olarak fiili grev yapmış olması bu oranı yukarıya çekmiştir. Sonuç olarak, 2023 yılının verilerine baktığımızda, 2022 yılında yaşanan yükselişin büyük oranda korunduğunu, özellikle fiili grevlerde yaşanan artışın devam ettiğini söylemek mümkündür.”
“Fiili grev oranında artış”
2023’teki eylem biçimlerine bakıldığında 2022’de %30 olan fiili grev oranının %32’ye çıktığını belirtilen raporda “Sonuç olarak, 2023 yılının verilerine baktığımızda, 2022 yılında yaşanan yükselişin büyük oranda korunduğunu, özellikle fiili grevlerde yaşanan artışın devam ettiğini söylemek mümkündür” denildi.
Rapora göre 2023’ün öne çıkan eylemlerinden bazıları Özak Tekstil, Agrobay Seracılık, Ağaç Aş., Sputnik, Mata Otomotiv, Harb-İş ve Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası işçilerinin yaptıkları eylemler oldu.
Raporun tamamına Emek Çalışmaları Topluluğu’nun sitesinden ulaşabilirsiniz…
